در مجموعه ی پندار پلیمر پیشرو سعی ام را براین گذاشتم تا شما دوست عزیز را با کاربازیافت پلاستیک ها و تاثیر آن بر زندگی (اقتصادی و...) آشنا کنم .
قبل ازاینکه بخواهم در مورد بازیافت صحبت کنم لازم است یادآوری کنم کسی نمی تواند منکر جایگاه پلاستیک ها درزندگی روزمره ما شود.
کافیست نگاهی به اطرافتان بیاندازید تا با بنده هم نظرشوید از لوازم منزل و صنعتی و ساختمانی و هر جا را که نگاه می کنیم مملو از پلاستیک است.
پلاستیک ها این مصنوعات دوست داشتنی به علت قیمت ارزان ،شکل پذیری فوق العاده و خواص منحصر به فرد هر روز بیشتر و بیشتر جای خودشون را در زندگی ما باز می کنند.
نمی دانم یادتان هست یا نه ولی همین بیست ،سی سال قبل اکثر لوازم اتاق خودروی شما از لوازم فلزی بود ولی در حال حاضر تا حد ممکن پلاستیک جایگزین شده است (این شامل دیگر صنایع هم می شود .)
مزیت های فراوان پلاستیک ( که همگی کم و بیش می دانیم) باعث شد انفجاری در تولید و مصرف این کالا به وجود بیاید که زندگی را برای ما راحت تر کند . ولی همین پلاستیک دوست داشتنی کم کم باعث دردسرشد .
الان برایتان توضیح می دهم :
بنابراظهارات مدیرکنترل تولید شرکت های صنایع و پتروشیمی تولید محصولات پتروشیمی در سال 95 چیزی حدود 55 میلیون تن بوده است . و تقریبا هرساله 10 درصد به این تولید اضافه می شود .
از این میزان نزدیک به 200 تن سهم پلاستیک هاست ( به نقل از روزنامه همشهری) حال تصور فرمایید این مقدارپلاستیک درسال وارد بازارکشورمی شود تبدیل به محصول می شود در خانه و زندگی من و شما استفاده می شود . مقداری ازآنها که قابلیت استفاده بیشتر ازیک باررا دارند نگه داشته می شوند و الباقی دور ریخته می شود ! (البته همین هایی هم که نگه داشته ایم کمی دیرتر به سرنوشت دیگر پلاستیک ها دچار می شوند.)
بگذریم ازاینکه دیگر محصولات پتروشیمی هم آلاینده گی بیشتری نسبت به پلاستیک ها نداشته باشند کمتر مضر نیستند در جای دیگر راجع به این موضوع توضیح خواهم داد.
حال سرنوشت این پلاستیک دور ریخته شده چه می شود ؟
جالب است بدانید تنها 9% این پلاستیک ها شانس بازیافت و برگشت به صنعت را دارند الباقی با سوء مدیریت ( هم ازطرف خودما هم از طرف مسئولین ) یا در طبیعت رها شده یا در بهترین حالت سوزانده می شود که مضرات سوزاندن را شما بهتر ازمن میدانید.
حتما درتابلوهای تبلیغاتی خیابانها دیده و یا شنیده اید چقدر زمان برای از بین رفتن یک پلاستیک لازم است . تحقیق د راین مورد را به عهده ی خودتان می گذارم.!
از اینکه این پلاستیک که برای رفاه و راحتی من و شما درست شده چه بلایی بر سرخاک می آورد و چه سرعتی به روند فرسایش خاک می دهد و فرسایش خاک چه آسیب هایی که به زندگی ما نمیزند بحث دیگریست .
من نمیدانم چه برسر ما و مسئولین ما آمده است که با دست خودمان این بلاها را سرخودمان می آوریم .
فکر می کنم کم و بیش به اهمیت موضوع پی بردیم یا به بیانی دیگر درد را شناختیم .
حال چاره چیست ؟
قبل ازاینکه درمورد علاج این دردهمگانی صحبت کنم لازم میدانم به مساله ای اشاره کنم که دغدغه امروزه ایرانیان است.
اقتصاد واشتغال :
با توضیحاتی که درادامه می دهم می خواهم با یک تیر چند نشان بزنم هم چاره ای برای جنایتی که درحق خودمان و طبیعتمان و زندگیمان میکنیم ارائه دهم و هم جماعتی مشغول به کارشوند وهم ازهدررفتن سرمایه سرشاری که ازوجود آن بی اطلاع هستیم جلوگیری کنم.
حتما کلمه ی طلای کثیف به گوشتان خورده و شاید دردایره لغتتان هم باشد و جاهایی ازاین کلمه استفاده کرده اید اما چرا به پسماندها طلای کثیف می گویند؟ برای فهم بهتر مطلب لازم است به صورت خیلی مختصر درمورد پسماند ها توضیح بدهم .
پسماند و زباله شامل دو گروه خشک و تر می شود :
پسماند تربرای تولید کود کمپست مناسب است و پسماند خشک شامل پلاستیک ها ،فلزات و... می شود.
قسمتی از پسماند خشک قابلیت بازیافت دارند و قسمتی باید از بین بروند( زباله سوزی ،تولید برق و...)
در مورد تولید کود کمپست توضیحات مفصلی وجود دارد که در آینده به آن خواهم پرداخت فقط به این نکته توجه فرمایید در تولید کود کمپست از چه چیزی به عنوان مواد اولیه استفاده می کنیم و کسب درآمد می کنیم .اما بخش اعظمی از زباله خشک شامل پلاستیک ها می شود. می خواهم کمی شما را با دنیای پلاستیک ها آشنا کنم .
سعی می کنم ازبه کاربردن کلمات تخصصی پرهیز کنم ولی در موارد اضطراری چاره ای ندارم پوزش بنده را بپذیرید.
پلاستیک ها به دو دسته کلی تقسیم می شوند:
پلاستیک هایی که دراثرحرارت ازبین می روند ( دسته ماهیتابه برای مثال)
پلاستیک هایی که با اعمال حرارت تغییر شکل می دهند ولی تغییر ماهیت نمی دهند ( انواع ظروف پلاستیکی مثل 20لیتری و...)
دسته دوم قابلیت بازیافت را دارا می باشند .
آنچه در مورد بازیافت پلاستیک ها لازم است بدانید این است که لفظ پلاستیک یک لفظ کلی درمورد تعدادی زیادی پلیمراست که هر کدام ماهیت و خواص منحصربه خود را دارد. برای فهم بهتر فلزات مثال خوبی هستند .
وقتی ازکلمه فلزاستفاده میکنیم منظور می تواند فولاد ، مس و آلومینیوم باشد . منظور از پلاستیک هم می تواند پلی اتیلن ، پلی پروپلین ، پی وی سی ، ای بی اس و.... باشد .
برای باریافت پلاستیک ها ابتدا باید آنها را خردکنیم و شستشو بدهیم .
بگذارید بازیافت یک ظرف 20 لیتری را توضیح بدهم :
تصور بفرمایید حجمی ازپلاستیک را برای بازیافت دراختیاردارید ابتدا 20لیتری و همجنس هایش را جدا می کنیم سپس آن را خرد کرده و شستشو می دهیم و درنهایت خشک می کنیم .
تصور کنید همراه این 20 لیتری مقداری چوب وارد سیستم شستشو ما بشود (می توانید خطاهای انسانی را دلیل این اتفاق در نظر بگیرید.)
از آنجا که 20لیتری ما چگالی کمتری نسبت به آب دارد ( روی آب شناور می ماند) و چوب نیزهمین خاصیت را دارد بنابراین با شستشو نمی توانیم چوب را از 20لیتری جدا کنیم .
پس راه حل این مشکل چیست ؟
برای برطرف کردن این مشکل از بازیافت حرارتی استفاده می کنیم .
بازیافت حرارتی توسط عملیات گرانول کردن انجام می شود . گرانول کردن توسط یک دستگاه اکسترودر ، خنک کننده و خردکننده انجام می شود. هر پلاستیکی در یک بازه دمایی خاص خمیر می شود( دقت کنید که خمیر شدن با ذوب شدن متفاوت است)
مثلا 20لیتری داستان ما دردمای حدود 150درجه سانتیگراد خمیر می شود با تنظیم دمای دستگاه روی این عدد 20 لتیری خمیر شده و این خمیر ازلایه های توری مانند مش های ( اندازه سوراخ های توری ) متفاوت عبور داده می شود .
با این کا رچه اتفاقی می افتد؟
چوب که خمیر نمی شود پشت توری گیر می کند وهمچنین اگراحیانا پلاستیک از جنس دیگری هم باشد و دمای خمیر شدن متفاوتی هم داشته باشد ( بطری آب معدنی) از 20 لیتری جدا می شود .
این خمیر را سرد و دانه بندی میکینیم و درآخر بسته بندی می شود .
بازیافت تمام شد.
چند نکته که مهم است بدانید و به سرفصل این قسمت مربوط است را برایتان بازگو می کنم :
در یک کارخانه شستشو نزدیک به 10 نفر برای جداسازی و اپراتوری دستگاه لازم است . برای یک کارگاه گرانول 2 نفر کارگر لازم است.
این افراد به صورت مستقیم مشغول به کار می شوند شما مشاغل غیر مستقیم را هم در نظر بگبربد .
این توضیحات در مورد یک نمونه پلاستیک 20لیتری بوده.
تعداد پلاستیک های موجود را در نظر بگیرید برای هرکدام همین تعداد نیروی انسانی لازم است .( مثلا فیلم پی ای که در اصطلاح روزمره به آن نایلون می گویند شامل قطعات پلاستیکی خودرو و... می باشد .)
بگذارید در مورد درآمد کار هم توضیح بدم .
از آنجایی که مجال برای توضیح همه پلاستیک ها نیست پس همان قیمت 20لیتری داستان خودمان را برایتان بگویم :
این 20لیتری قبل از اینکه شسته شود هرکیلو بین 400 تا 1000 تومان ارزش دارد ، بعد از خرد و شسته شدن ارزشش به 1400 تا 2000 تومان می رسد و بعد ازگرانول کردن به 1800 تا 2700 تومان ( قیمت ها مربوط به امروز 13/6/96 است) هر کارگاه معمولی می تواند ماهانه حداقل 20تن تبدیل انجام دهد . محاسبه درآمد با خودتان .
حالا که با اشتغال پذیری بالای این صنعت و درآمد خیلی خوب آن آشنا شدید جای تعجب ندارد که چرا این صنعت آنقدر محجورمانده است ؟!
برایتان این سوال پیش نمی آید که چرا این طلای کثیف را به جای بازگرداندن به چرخه صنعت ، ایجاد ثروت بلای جان خودمان ، محیط زیستمان و خاکمان کرده ایم ؟
مشکل ازعدم آگاهی خودمان است .
بحث درمورد زباله و پسماند و پلاستیک خیلی خیلی گسترده ترازاین مطالب ارائه شده است . سعی کردم با زبان ساده و خودمانی شما را با این صنعت و رفع مضراتی که می تواند داشته باشد و درآمد زایی و اشتغال زایی که دارد آشنا کنم .
امید است واقع شده باشد .
پندار پلیمر پیشرو
سازنده خطوط تولید و بازیافت پلاستیک